Yıllar
önce “Alışveriş yapmadan bir gün geçirebileceğinizi hiç düşündünüz mü?” diye
soran Ted Dave ile başlayan ‘Buy Nothing Day’ (Satın Almama Günü) hareketi yaklaşık 55 ülkede kutlanıyor.
Tüketiciler Birliği Federasyonu Genel Başkanı Mehmet Bülent Deniz’in
öncülüğünde 2002 yılından beri Türkiye’de bu etkinliğe katılan ülkeler
arasında. Deniz, “ Asıl amaç tüketim çılgınlığına dikkat çekerek bilinçli
tüketimi yerleştirmek” dedi.
Kanadalı grafik sanatçısı olan Ted Dave bir reklam
şirketinde çalıyordu. İşinde başarılı olmasına rağmen kendisini rahatsız eden
bir şeyler vardı. Çünkü günlük yaşantıdaki her olaya reklamcı gözüyle baktığı
için, kendisi de dâhil bütün insanların başkaları tarafından yönlendirildiğini
görüyordu. İnsanlar kendi istekleriyle değil de reklamlar doğrultusunda bir
şeyler satın alıyorlar. Üstelik satın alma işleminin ihtiyaçtan çok bağımlılık
haline geldiğini düşünüyordu.
1992 yılında radikal bir karar alan Ted Dave,
insanları biraz olsun kendine getirebilmek ve tüketim çılgınlığından
kurtarabilmek için bir kampanya başlattı. Ted Dave, bu kampanya ile insanları
bir gün boyunca alışveriş yapmamaya çağırıyordu. Kampanya için seçtiği ve ‘No
Shop Day’ (Alışverişsiz Gün) adını verdiği gün ise, bir yıl boyunca en fazla
alışverişin yapıldığı Şükran Gününün ertesi günü yani Kasım ayının son Cuma
günü idi.
Yıllarca bir reklamcı olarak çalışan Ted Dave,
hazırladığı afişler ve posterlerle insanları tüketmemeye, alışveriş yapmamaya
davet ediyordu. Ted Dave’nin öncülüğünü yaptığı bu hareket ilk yılında Kanada
halkı tarafından büyük ilgi gördü. Daha sonra ‘Buy Nothing Day’ adını alarak
ABD, İngiltere, İsveç, Norveç, Japonya gibi ülkelerin arasında bulunduğu
yaklaşık 55 ülkede kutlanmaya başladı. ABD’de kasım ayının son günü, Avrupa da
ise kasım ayının son cumartesi ‘Satın Almama Günü’ olarak belirlendi.
2002
yılında Türkiye’de bu etkinliğe katıldı
Tüketiciler Birliği Federasyonu Genel Başkanı M.
Bülent Deniz, 15 yıldır tüketici haklarıyla ilgilediğini, birçok tüketici
hareketine öncülük ettiğini belirterek 2002 yılında ‘ Buy Nothing Day’
organizasyonunun Türkiye’de de etkinlik göstermesine öncülük ettiğini dile
getirdi. Deniz, dünyanın bir tarafında obezite varken diğer bir tarafında ise
açlığın olduğunu. Bunun nedeninin üretim kaynaklarının yeterli üretim
yapmamasından kaynaklanmadığını aksine dağıtımın adil olmadığından
kaynaklandığını belirtti. ‘Satın Almama Gününün’ insanların tüketim
çılgınlığına dikkat çekmek açısından önemli olduğunu anlatan Deniz şöyle
konuştu: “İstanbul’da günlük çöpe atılan ekmek miktarı İzmir’in günlük ekmek
ihtiyacını karşılıyor.” dedi. Bu ve buna benzer birçok örneğin olduğunu dile
getiren Deniz, insanların doğru tüketmediğinin daha da önemlisi çok fazla
tükettiğinin altını çizdi. Deniz “İnsanların sade yaşam çerçevesinde günlük
ihtiyaçlarını karşılayarak yaşaması mümkünken gerek medya ve reklamlar gerekse
sosyal çevre nedeniyle çok fazla tüketiyor” diye konuştu.
Türkiye’de
tüketim toplumu haline geldi
Türkiye nüfusunun 75 milyon olduğunu buna karşılık
110 milyon cep telefonu kullanıcısı bulunduğunu vurgulayan Deniz,
tüketicilerin, ortalama olarak altı ayda bir cep telefonlarını
değiştirdiklerini ekledi. Deniz, tüketicilerin, aldıkları arabanın taksitleri
biter bitmez arabanın modelini değiştirmeyi düşündüklerini, birkaç günlük
bayram tatilinde bir yerlere gidebilmek için 12 ay bankalara borçlandıklarını
vurguladı. Deniz, “İnsanlar tükettikçe borçlanıyor borçlandıkça oradan oraya
aktarma yaparak günü kurtarmaya çalışıyor bütün bunlardan bunalıp alışveriş
yaparak kendini iyi hissetmeye çalışıyor” diye konuştu.
Deniz,”Haydi gelin kasım ayının son cumartesi günü
hiçbir şey satın almayarak tüketiciler olarak gücümüzü ortaya koyalım. 24 saat
boyunca alışveriş yapmayalım” dedi.
Nejla Sakınmaz, Gazete Gazi
Kayıtlar
