Kamuoyu, elektrik faturalarındaki “sayaç okuma bedeli, TRT payı” gibi bazı kalemleri yoğun şekilde tartışıyor. Özellikle EPDK kararı gereğince, 2011/Ocak tarihinden bu yana, abonelerden alınan Kayıp Kaçak Bedeli (K/K Bedeli), kamuoyu vicdanında rahatsızlıklara yol açtı.
Elektriği kaçak olarak kullananların yol açtığı zarar ile elektrik hizmetinin sunulması esnasında oluşan kaybın telâfisini sağlamak amacıyla yüzde onbeş tutarındaki bir bedel, Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) olarak faturalara eklenmekte ve tüketicilerden tahsil edilmektedir.
Kamuoyunun haklı olarak tepki gösterdiği bu uygulama nedeniyle Kahramanmaraş ve Zonguldak/Devrek Tüketici Sorunları Hakem Heyetlerine başvuran iki tüketicinin talebi kabul edilerek, kendilerinden alınan Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) nin iadesine karar verildi.
Kararlar üzerine, bu haksız uygulamayı sona erdirmek ve ödenen paraların iadesi için çok sayıda tüketicinin yasal yollara başvurmayı istedikleri gözlemlenmiştir. Ancak bize ulaşan başvurularda, verilen bu iki kararın herkes için emsal olup olmayacağı, yasal yolların nasıl kullanılacağı ve benzeri konularda soruların oluşması nedeniyle herkes için kullanılabilir bir rehber metin hazırlamaya çalıştık.
1-Kahramanmaraş ve Zonguldak/Devrek Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri tarafından verilen kararlar kesin midir?
Tüketici Sorunları Hakem Heyeti tarafından 1.031,00 TL. ya kadarki uyuşmazlıklar için verilen kararlar mahkeme kararları niteliğindedir. Ancak ilgili firmanın kararın kendisine tebliğinden itibaren onbeş gün içinde Tüketici Mahkemesi’ne dava yoluyla itiraz hakkı bulunmaktadır.
Basına yansıdığı kadarıyla ve yaptığımız araştırmalara göre, her iki Tüketici Sorunları Hakem Heyeti tarafından verilen kararlar, halen ilgili elektrik dağıtım firmasına tebliğ aşamasında olup, ilgili firmaların yasal süre içinde dava açarak, itirazda bulunmaları beklenmektedir.
Bu nedenle her iki karar da, halen kesinleşmemiş bulunmaktadır.
2-Kahramanmaraş ve Zonguldak/Devrek Tüketici Sorunları Hakem Heyetleri tarafından verilen kararlar herkes için emsal oluşturmakta mıdır?
Hukukumuzda bir kişi hakkında verilen kararın emsal gösterilerek, yargı yolu kullanılmadan başkaları için de uygulanması mümkün değildir. Verilen karar sadece o kararın verildiği dosyanın tarafları için geçerlidir.
Dolayısıyla basına yansıyan kimi görüşlerde yanıltıcı şekilde belirtildiği gibi, verilen her iki Tüketici Sorunları Hakem Heyeti kararı, bütün tüketiciler için emsal oluşturmamaktadır.
Bu nedenle Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) nin iadesi için her abonenin, ayrı ayrı aşağıda belirtilen yasal yolları kullanarak, başvuruda bulunmaları gerekmektedir.
Şu ana dek verilen iki karar, yasaların öngördüğü başvuruda bulunmayan tüketici için geçerli olmayacak, başvuruda bulunmayan tüketici ödemiş olduğu Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) ni geri alamayacağı gibi, takip eden dönemler için de, bu bedeli ödemeye devam edecektir.
3-Yapacağım başvuru sonucunda haksız bulunursam, herhangi bir maddi kaybım söz konusu olacak mıdır?
Yukarıda belirttiğimiz gibi, verilen bir karar sadece kararın verildiği davanın tarafları için bağlayıcı olduğundan, yapılacak her başvuru için, mutlaka tüketici lehine karar verilmesi söz konusu değildir. Bu nedenle tüketicilerin bu başvuruyu yaparken, haksız çıkmaları halinde olası kayıplarının ne olacağını bilerek karar vermeleri gerekmektedir.
Buna göre;
1. Olasılık
Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) nin iadesi için Tüketici Sorunları Hakem Heyetine yapılan başvuru reddedilirse:
Tüketici Sorunları Hakem Heyetine yapılan başvuru aleyhimize sonuçlanır ve Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) nin iadesine ilişkin talebimiz reddedilirse, herhangi bir maddi kaybımız söz konusu değildir. Tüketici Sorunları Hakem Heyetine yapılan başvurular ücretsiz olup, tüketici aleyhine karar verilmesi halinde ayrıca yargılama gideri, avukatlık ücreti ve benzeri ödemeler söz konusu değildir.
2. Olasılık
Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) nin iadesi için Tüketici Sorunları Hakem Heyetine yapılan başvuru kabul edilirse:
Tüketici Sorunları Hakem Heyetine yapılan başvuru lehimize sonuçlanır ve Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) nin tarafımıza ödenmesine karar verilirse, verilen karar elektrik dağıtım firmasına tebliğ edilir. İlgili firma, kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde Tüketici Mahkemesi’ne dava açarak, itirazda bulunabilir.
Firmanın bu itirazı yapması halinde burada da iki olasılık söz konusudur:
a)Tüketici Mahkemesi, Tüketici Sorunları Hakem Heyeti kararını onaylar. Bu durumda verilen karar kesin nitelik kazanır. Tüketici paranın iadesi için icra takibi yapabilir. Tüketici için yargılama gideri, avukatlık ücreti, gideri söz konusu olmaz.
b)Tüketici Mahkemesi, Tüketici Sorunları Hakem Heyeti kararını bozar. Bu durumda, yani mahkemenin elektrik dağıtım firması lehine karar vermesi halinde, tüketici yargılama gideri ve ayrıca 550,00 TL. tutarında avukatlık ücreti ödemeye mahkum olur.
4-Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) nin iadesi için hangi yolları izlemeliyim, hangi dilekçeleri kullanmalıyım?
Yukarıda belirttiğimiz kötü olasılıkları da dikkate alarak yapılacak değerlendirme sonucunda, her şeye rağmen Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) nin iadesi için başvuruda bulunmak isteyen tüketiciler, aşağıdaki adımları izleyebilirler:
1. Adım:
Öncelikle 2011/Ocak tarihinden itibaren satın alınan elektrik hizmetine ilişkin faturalarda yer alan Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) ni tespit etmek gereklidir.
Fatura metninin, “K/K Bedeli” sütununun altında, “Tutar” olarak belirtilen miktarları toplayarak, iadesi talep edilecek miktarı tespit etmeliyiz.
Geçmiş dönem faturalarını bulamıyorsak ve dolayısıyla 2011/Ocak tarihinden bu yana ödediğimiz Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) miktarını tespit edemiyorsak, firmaya dilekçe ile başvuru yaparak, geçmiş dönemlere ait faturaların birer suretini talep etmeliyiz.
2. Adım:
Talep edilecek Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) nin tespitinden sonra, hem bu miktarın iadesi ve hem de takip eden aylarda Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) nin tahsil edilmemesi için elektrik dağıtım firmasına dilekçe ile bildirimde bulunmalıyız.
Gerek birinci adımda geçmiş dönem faturaların talep edilmesi ve gerekse ikinci adımda ilgili firmaya yapılacak bildirimlerin kanıtlanabilmesi için firmaya yazılan dilekçelerin
-iadeli taahhütlü posta yoluyla gönderilmesi veya
-ilgili firmanın ofislerine elden götürülerek verilmesi ve verilen dilekçenin bir suretinin de, üzerinde alındı tarihi ve yetkili kişinin imzasını taşıyacak şekilde tarafımıza verilmesi gereklidir.
3. Adım:
Elektrik hizmetini aldığımız firmaya yapılan yazılı bildirime rağmen, bildirimimizin firmaya tebliğinden itibaren on gün içinde talep ettiğimiz tutar tarafımıza ödenmez veya firma tarafından talebimizin reddedildiği yazılı olarak bize bildirildiği takdirde, oturduğumuz ilçenin Kaymakamlıklarında bulunan Tüketici Sorunları Hakem Heyetine dilekçe ile başvuru yapmalıyız.
Başvuru dilekçesi, üç nüsha ve ekleriyle birlikte hazırlanacak, iki nüsha ve ekleri Tüketici Sorunları Hakem Heyetine verilecek, tüketicide kalacak üçüncü nüshaya başvuru tarihi yazılarak, yetkili görevli tarafından imza konulacaktır.
Tüketici Sorunları Hakem Heyetine yapılacak başvurular tamamen ücretsizdir. Herhangi bir harç, masraf ve benzeri gider tüketiciden talep edilemez.
Bundan Sonra Ne Olacak?
Tüketici Sorunları Hakem Heyeti, başvuru üzerine ilgili firmadan savunması ve delillerini göndermesi için bildirimde bulunacak, sonrasında tarafların da hazır bulunabileceği duruşmada veya dosya üzerinde karar verecektir.
Yasa gereği Tüketici Sorunları Hakem Heyeti, başvuru tarihinden itibaren en geç üç ay içinde karar vermek zorundadır.
Tüketici Sorunları Hakem Heyeti gerekli bilgi ve belgeleri topladıktan sonra, başvuru üzerine iki şekilde karar verebilir:
a)Tüketici Sorunları Hakem Heyeti tüketicinin aleyhine karar vererek, Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) nin iadesi talebini reddedebilir.
Bu durumda tüketici tarafından, kararın tüketiciye tebliğinden itibaren 15 gün içinde Tüketici Mahkemesine dava açılarak, Tüketici Sorunları Hakem Heyeti kararına itiraz edilebilir. Tüketici Mahkemesi tüketicinin itirazını yerinde bularak, Tüketici Sorunları Hakem Heyeti kararını bozarsa, tüketici talep ettiği miktarı almaya hak kazanır.
Ancak Tüketici Mahkemesi tüketicinin itirazını reddederek, Tüketici Sorunları Hakem Heyeti kararını onaylarsa, tüketici talep ettiği miktarı alamayacağı gibi yargılama giderleri ve 550,00 TL. tutarındaki avukatlık ücreti ödemeye mahkum edilebilir.
b)Tüketici Sorunları Hakem Heyeti tüketicinin lehine karar vererek, Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) nin iadesi talebini kabul edebilir.
Bu durumda firma tarafından, kararın ilgili firmaya tebliğinden itibaren 15 gün içinde Tüketici Mahkemesine dava açılarak, Tüketici Sorunları Hakem Heyeti kararına itiraz edilebilir. Tüketici Mahkemesi firmanın itirazını yerinde bularak, Tüketici Sorunları Hakem Heyeti kararını bozarsa, tüketici talep ettiği miktarı alamayacağı gibi yargılama giderleri ve 550,00 TL. tutarındaki avukatlık ücreti ödemeye mahkum edilebilir.
Ancak Tüketici Mahkemesi firmanın itirazını reddederek, Tüketici Sorunları Hakem Heyeti kararını onaylarsa, tüketici talep ettiği miktarı almaya kesin olarak hak kazanır.
Sonuç olarak;
Elektrik faturalarına eklenen Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K Bedeli) ile ilgili kamuoyunun sorduğu sorulara büyük ölçüde yanıt vermeye çalıştık. Yukarıda belirtildiği gibi, şu ana dek henüz kesinleşmemiş iki adet karar bulunmaktadır. Öte yandan yargı organları tarafından yapılacak farklı değerlendirme nedeniyle bazı başvuruların tüketici aleyhine sonuçlanması ve bu nedenle tüketicinin ayrıca yargı gideri ve avukatlık ücreti ödemesi de olasıdır.
Bu nedenle şimdilik kaydıyla bu konuda yapılmış yargı başvurularının sonuçları beklenmeli ve ortaya çıkacak sonuca göre davranılmalıdır.
Ancak bu aşamada gerek Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’na yazılı olarak başvuruda bulunularak, bu ödeme nedeniyle oluşan rahatsızlığı iletilmesinde ve yukarıda ikinci adım bölümünde belirtilen başvurunun yapılarak gelişmelerin beklenmesinde yarar bulunmaktadır.
mehmetbülentdeniz
Tüketici Hakları Uzmanı
Tüketiciler Birliği Kurucu Başkanı
Not: Kullanılacak dilekçe örnekleri ilgili yerlerde, cümle içinde link olarak verilmiştir. Ayrıca toplu olarak dilekçe linkleri de aşağıdadır:
1-Geçmiş dönem fatura suretlerinin firmadan talep edilmesine ilişkin dilekçe için tıklayınız. 2-Ödenen Kayıp-Kaçak Bedeli (K/K bedeli) nin iadesi ve takip eden aylarda bu bedelin alınmamasına ilişkin firmaya gönderilecek dilekçe için tıklayınız. 3-Tüketici Sorunları Hakem Heyetine başvuru dilekçesi için tıklayınız.
Kayıtlar
