Alışverişsiz Bir Gün Geçirebilir Misiniz?

Yıllar önce “Alışveriş yapmadan bir gün geçirebileceğinizi hiç düşündünüz mü?” diye soran Ted Dave ile başlayan ‘Buy Nothing Day’ (Satın Almama Günü)  hareketi yaklaşık 55 ülkede kutlanıyor. Tüketiciler Birliği Federasyonu Genel Başkanı Mehmet Bülent Deniz’in öncülüğünde 2002 yılından beri Türkiye’de bu etkinliğe katılan ülkeler arasında. Deniz, “ Asıl amaç tüketim çılgınlığına dikkat çekerek bilinçli tüketimi yerleştirmek” dedi.

Kanadalı grafik sanatçısı olan Ted Dave bir reklam şirketinde çalıyordu. İşinde başarılı olmasına rağmen kendisini rahatsız eden bir şeyler vardı. Çünkü günlük yaşantıdaki her olaya reklamcı gözüyle baktığı için, kendisi de dâhil bütün insanların başkaları tarafından yönlendirildiğini görüyordu. İnsanlar kendi istekleriyle değil de reklamlar doğrultusunda bir şeyler satın alıyorlar. Üstelik satın alma işleminin ihtiyaçtan çok bağımlılık haline geldiğini düşünüyordu.

1992 yılında radikal bir karar alan Ted Dave, insanları biraz olsun kendine getirebilmek ve tüketim çılgınlığından kurtarabilmek için bir kampanya başlattı. Ted Dave, bu kampanya ile insanları bir gün boyunca alışveriş yapmamaya çağırıyordu. Kampanya için seçtiği ve ‘No Shop Day’ (Alışverişsiz Gün) adını verdiği gün ise, bir yıl boyunca en fazla alışverişin yapıldığı Şükran Gününün ertesi günü yani Kasım ayının son Cuma günü idi.

Yıllarca bir reklamcı olarak çalışan Ted Dave, hazırladığı afişler ve posterlerle insanları tüketmemeye, alışveriş yapmamaya davet ediyordu. Ted Dave’nin öncülüğünü yaptığı bu hareket ilk yılında Kanada halkı tarafından büyük ilgi gördü. Daha sonra ‘Buy Nothing Day’ adını alarak ABD, İngiltere, İsveç, Norveç, Japonya gibi ülkelerin arasında bulunduğu yaklaşık 55 ülkede kutlanmaya başladı. ABD’de kasım ayının son günü, Avrupa da ise kasım ayının son cumartesi ‘Satın Almama Günü’ olarak belirlendi.

2002 yılında Türkiye’de bu etkinliğe katıldı

Tüketiciler Birliği Federasyonu Genel Başkanı M. Bülent Deniz, 15 yıldır tüketici haklarıyla ilgilediğini, birçok tüketici hareketine öncülük ettiğini belirterek 2002 yılında ‘ Buy Nothing Day’ organizasyonunun Türkiye’de de etkinlik göstermesine öncülük ettiğini dile getirdi. Deniz, dünyanın bir tarafında obezite varken diğer bir tarafında ise açlığın olduğunu. Bunun nedeninin üretim kaynaklarının yeterli üretim yapmamasından kaynaklanmadığını aksine dağıtımın adil olmadığından kaynaklandığını belirtti. ‘Satın Almama Gününün’ insanların tüketim çılgınlığına dikkat çekmek açısından önemli olduğunu anlatan Deniz şöyle konuştu: “İstanbul’da günlük çöpe atılan ekmek miktarı İzmir’in günlük ekmek ihtiyacını karşılıyor.” dedi. Bu ve buna benzer birçok örneğin olduğunu dile getiren Deniz, insanların doğru tüketmediğinin daha da önemlisi çok fazla tükettiğinin altını çizdi. Deniz “İnsanların sade yaşam çerçevesinde günlük ihtiyaçlarını karşılayarak yaşaması mümkünken gerek medya ve reklamlar gerekse sosyal çevre nedeniyle çok fazla tüketiyor” diye konuştu.

Türkiye’de tüketim toplumu haline geldi

Türkiye nüfusunun 75 milyon olduğunu buna karşılık 110 milyon cep telefonu kullanıcısı bulunduğunu vurgulayan Deniz, tüketicilerin, ortalama olarak altı ayda bir cep telefonlarını değiştirdiklerini ekledi. Deniz, tüketicilerin, aldıkları arabanın taksitleri biter bitmez arabanın modelini değiştirmeyi düşündüklerini, birkaç günlük bayram tatilinde bir yerlere gidebilmek için 12 ay bankalara borçlandıklarını vurguladı. Deniz, “İnsanlar tükettikçe borçlanıyor borçlandıkça oradan oraya aktarma yaparak günü kurtarmaya çalışıyor bütün bunlardan bunalıp alışveriş yaparak kendini iyi hissetmeye çalışıyor” diye konuştu.

Deniz,”Haydi gelin kasım ayının son cumartesi günü hiçbir şey satın almayarak tüketiciler olarak gücümüzü ortaya koyalım. 24 saat boyunca alışveriş yapmayalım” dedi.

Nejla Sakınmaz, Gazete Gazi